Yazılar  /  Atlas Fotoğrafçısı Olmak

�Asla, sadece yaratt���m �g�r�nt�� ile ilgili de�ilim� diyor Fatih P�nar. �Foto�raf bana hayat� ba�ka t�rl� alg�lama ve yorumlama alternatifi sunuyor. Bu �alternatif hayat��n y�z� suyu h�rmetine bir�ok zorlu�una ra�men �srarla fotomuhabirli�ini s�rd�r�yorum ve inand���m de�erler do�rultusunda hayat� belgelemeye �al���yorum. Samimi ve d�r�st ya�ayabilirsem hayat� da ayn� �ekilde anlatabilece�ime inan�yorum. Bunun �ok iddial� ve tehlikeli oldu�unun fark�nday�m ama �ben foto�raf�m�m�

Atlas��n en �retken foto�raf��lar�n�n ba��nda gelen Fatih dergideki ilk konusundan bug�ne ge�en on y�lda 100 ana konu �retti. �Bilecik S���t�te �ekti�im yeni�eri konusu foto�raflar� dergide yay�nlanm��t� ki Diyarbak�r�a gitmemi istediler. Bir gittim pir gittim! Gidi�im 1998�in sonlar�yd�, o tarihten 2003�e kadar Diyarbak�r��n do�usundan ayr�lamad�m. B�y�leyiciydi� diyor.

Fatih gitti�i b�lgeden yepyeni proje �nerileriyle d�nmesiyle tan�n�yor. Gitti�i yerlerin �evresini de merak etmesi, hakk�nda bilgi edinmesi ve oray� gezmek i�in vakit ay�rmas� bu �retkenli�in ba�l�ca sebebi. �Pervari�ye giderken ak�am�zeri Birecik�e vard�m. Nisan ay�yd�, ak�am g�ne�i Birecik kalesine vurmu�tu, F�rat��n k�y�s�nda atlar, arabalar, trakt�rler, y�zlerce insan gelip gidiyordu. O an Birecik�e vuruldum. Gel de Birecik�in o halini unut! Tabii ki ben Birecik�i bir g�n �al��acakt�m, dergiye direttim ve �al��t�m.� Pervari�den Hizan�a, Hizan�dan Beyt���ebap�a, ard�ndan �emdinli�ye ge�ti. �O co�rafya insan�yla, do�all�yla m�thi� �arp�c�yd�� diyor.�

Fatih iyi bir foto�rafta teknikten ba�ka �zellikler ar�yor. �Kompozisyon, kadraj, ���k, pozlama, teknik bunlar� herkes yapar. Foto�raf makinesi kullanmak hi�bir �ey de�il, hayat�m�zda her g�n onlarca makine kullan�yoruz zaten.� Onun i�in iyi bir foto�raf�n kriteri bamba�ka. �Bir foto�raf kendi i� duygusuna sahipse ba�ar�l�d�r, bu da bir derdin olup, onu anlatmak istemenle ilgili� diyor.

�Geriye kalan asla sadece bir �imaj� olmamal�. Foto�raf�m� payla�t���m insanlar�n bakt�klar� g�r�nt�y� bir ka� saniye i�inde t�ketmesini de�il de o an��n b�y�leyicili�ini ya�amas�n� istiyorum. San�r�m bu y�zden sadece insan foto�raflar� �ekiyorum� diyen Fatih dergide yay�nlanan �arp�c� portreleriyle tan�n�yor.

��nsanl��a olan inanc�m� �o�altarak hayata tutunmaya �al���yorum. Kendi i�sel yolculu�umla foto�raflama eylemimin paralel bir geli�im g�sterdi�ini d���n�yorum. Foto�raf �ekerek yapabilece�im en iyi �eyi yapt���ma inan�yorum. Kendimi sorgulamadan yapt���m yeg�ne g�zel �ey foto�raf �ekmek. Dolay�s�yla foto�raf, kendimle bar���k olmam� sa�layan, beni harekete ge�iren, heyecanland�ran, iyi hissettiren bir varolu� bi�imi ve kendimi ifade etti�imi d���nd���m bir yarat� alan�.�

Fatih etkileyici portrelerinin s�rr�n� kar��s�ndaki insanda g�r�yor. �Kimin bir hik�yesi varsa foto�raf ondad�r. Ben sadece elimdeki ara�la onu somut hale getiren bir arac�y�m. Foto�raf g�zelse, o insan�n g�zelli�inden, etkileyiciyse o insan�n hik�yesinin etkileyicili�indendir� diyor.

�Dergiye ve okuyucuya kar�� sorumluluklar�m var; neticede insanlar bilmedikleri bir yeri benim g�z�mden g�recekler. �lk birka� g�n, nas�l �al��aca��m, ne anlataca��m diye dola�arak bir heng�me i�inde ge�iyor. Bazen �ok b�y�k s�k�nt� �ekiyorum. Diyarbak�r�da �Allah��m ben bu kenti nas�l anlataca��m, buray� nas�l foto�raflayaca��m� s�k�nt�s�yla g��s�m� yumruklad���m� bilirim� diyen Fatih �ekti�i karelerden �� d�rt tanesi akl�nda yer ediyorsa rahatlamaya ba�l�yor. �S�k�nt� s�rd�k�e as�l foto�raflar� daha �ekmedi�imi anlar�m, onlar� arar, bulunca da sona geldi�imi hissederim.�

Fatih dergiye konu �nerisinde bulunmadan nas�l bir �al��ma yapmas� gerekti�ine karar veriyor. Baz� durumlarda kendi olanaklar�yla �al��maya ba�l�yor ve yolu yar�lad�ktan sonra �nerisini veriyor. �Avrupa Birli�i ile ilgili konu�malarda hep T�rkiye gen� bir n�fus denir; �tamam o zaman gen�li�in haline bir bakal�m� dedim ve konuya ba�lad�m. Yakla��k iki bu�uk y�l boyunca s�rekli gen�lerle ilgili foto�raf �ektim� diyen Fatih bir noktadan sonra projesini Atlas�a anlatt� ve eksik kalan y�nlerini tamamlayarak konuyu bitirdi.� Benzer bir �al��ma y�ntemini de �Anadolu Yezidileri� konusunda uygulad�. Yezidiler de�i�ik kentlerde ya��yordu. Bu y�zden �al��t��� yerlerin yak�nlar�ndaki Yezidi k�ylerine gitti. Bir bu�uk y�l sonunda Yezidilerin Anadolu�daki bo�alt�lm�� olanlar� d�hil t�m k�ylerini g�rm�� ve konuyu tamamlam��t�.� Ard�ndan Yezidilerin eyl�l�n ilk haftas�nda Hac ibadetlerini yapt�klar� Kuzey Irak�taki tap�naklar�na da giderek projesine devam etti.� �Konunun ���nc� a�amas�n� da �al��arak �emberi tamamlamak istiyorum. D�nyadaki en kalabal�k Yezidi n�fusu Almanya�da ya��yor. Orada da �al���p Yezidi Halk� �zerine bir foto�raf alb�m� haz�rlamak istiyorum.�

��ingalik� Fatih�in merak ve �srarla �retti�i konular�n en ilgin� �rneklerinden biri. Batman��n Sason il�esini foto�rafl�yordu, rehberinden duydu�u baz� s�ylentiler dikkatini �ekti. �ingalik adl� bir k�yde insanlar�n �ok ilkel �artlarda, elektriksiz, susuz, yolsuz, okulsuz bir �ekilde ya�ad�klar�n� ve �evrelerine korku sald�klar�n� ��rendi. � Rehberim Mahsun �Sak�n gitme, �ld�r�rler, da��n ba��na g�merler� diyordu.� Bana b�yle bir yerden bahsedecekler ve gitmemem m�mk�n m�?� �nce Sason konusunu bitirdi ve ger�ekten de yolu olmayan, da�lar, tepeler a��larak ula��labilen �ingalik�e yakla��k �� g�n y�r�yerek vard� ve ��ingalik Diye Bir Yer� adl� konuyu �retti.�

�Ele ald���m projeler Atlas�a bir konu yapman�n �tesinde, kendi maceram haline geliyor. Foto�raf �ekmek kadar foto�raflama s�recinde ya�ad�klar�m� da seviyorum. Asl�nda beni yola ��kartan foto�raf�n kendisi kadar ne g�rece�im merak� ve yolda olma hali� diyen Fatih, Irak�a ilk gidi�inde F�rat ile Dicle�nin birle�erek olu�turdu�u �at -�l Arab�� g�rmek istemesinin b�y�k pay� oldu�unu s�yl�yor. �Anadolu�da s�rekli F�rat ve Dicle�yi takip ettim, hep bulu�tuklar� o b�y�l� noktada olmay� �ok istedim.� En sonunda bir g�n sabah erkenden, o ��genin en ucunda ayaklar�m� F�rat�la Dicle�nin kar��t��� suya soktum.�

�Foto�raf, sadece g�rmek ve �ekmek de�ildir. �zleyebilmektir! Herkes g�rd���n�n foto�raf�n� �ekebilir ama as�l �nemli olan neyi izlemesi gerekti�ine karar vermektir� diyen Fatih kar��s�ndaki insandan bir hik�ye ��kaca��n� d���n�rse izlemeye ba�l�yor. Birikimi ve foto�raf d�rt�s�yle takip ediyor ve foto�raf�n� buluyor. �Zaman ak��kan bir �eydir, ne olaca��n� kimse bilemez. B�yle anlarda sanki be� dakika sonra olacak an� g�rm��, zaman�n birka� saniye �ncesine ge�mi�im gibi hissediyorum� diyor. Mahmutpa�a�da bir arefe g�n� bayram al��veri�i s�ras�nda �ekti�i foto�raf bu anlay���n�n en etkileyici sonu�lar�ndan biri. �Bir vitrinde be� ya�lar�nda bir erkek �ocu�u mankeni vard�. Ne olaca��n� tam olarak bilemesem de o vitrin mankeninden bir foto�raf ��kaca��n� hissetmi�tim. Beklemeye ba�lad�m.� Yar�m saatten fazla bekleyi�i, yine be� ya�lar�nda bir k�z �ocu�unun vitrin mankenine olan ilgisini ve onu dudaklar�ndan �p���n� yakalayan bir foto�rafla sonland�. �K�z gelmi�, babas� tezg�htarla pazarl�k yaparken o vitrin mankeniyle a�k ya�am��t�. Ben olmasam da o an ya�anacakt�. Orada y�zlerce insan vard� ve hi�biri g�rmedi benim ba��ndan sonuna kadar izledi�im olay�. O an� izleme �ans�n� verdi�i i�in foto�rafa minnettar�m.�

Fatih marka olgusuna kar��, bu y�zden makinesinin ve objektiflerinin markas�n� bantlayarak kapat�yor. Foto�raf makinem benim mucidim� diyor. Atlas�taki ilk y�llar�nda a��rl�kla 20 milimetrelik geni� a�� lens kullan�yordu, �imdilerdeyse tek a��l� 35 milimetre objektifi daha �ok ye�ledi�ini s�yl�yor. Dijital makinelere kar�� de�il, kulland��� bir tane de var. Yine de dia �ekmeyi daha �ok seviyor. ��ekim sonras�ndaki heyecan�, filmleri banyoya vermek, y�kand�ktan sonra ���kl� masaya yay�p bakmak benim i�in rit�el gibi bir �ey.

Fatih, Filistin ve Irak�ta neler ya�and���n� anlatabilmek i�in sava� muhabirli�i yapt�. Bu karar� vermesinde �Derdi olmayan�n diyece�i bir �ey de olmaz, s�ylese de bir de�eri olmaz. Bir derdim vard� ve onun pe�indeydim� diye d���nmesi rol oynad�. Sava� muhabirli�inin kesinlikle yap�lmas� gerekti�ini d���n�yor, �Kendi adaletine ve yap�lan haks�zl��� g�sterebilecek vicdana sahip sava� muhabirlerine ihtiya� var. Bu sorumluluk benim gibi foto�raf��lar i�in daha da artm�� durumda, zira egemen g��lerin g�z�yle anlatan bir foto�raf��l�k anlay��� t�redi� diyor.

Irak�a Amerikan i�galinden �nce de gitmi�ti. Hatta bu gidi�i onu sava� zaman� Ba�dat�a s�r�kledi. ��lk gidi�imde Samarra�dan Basra�ya kadar t�m Irak �ehirlerini dola�t�m, 20 g�n o insanlar�n misafiriydim, yemeklerini yedim, sular�n� i�tim, ellerini s�kt�m, onlarla arkada� oldum. �nsanlar�n televizyondan havai fi�ek g�sterisi seyreder gibi g�rd�kleri o bombalanan k�pr�lerde Ba�dat�a ���k oldum� diyen Fatih i�gal sonras� g�rd�klerinden b�y�k ac� duydu. �Bombalamalar�n �zerinden hen�z birka� hafta ge�mi�ti. Ya�malanm��, y�k�lm��, i�gal edilmi� bir kentin nas�l olabilece�ini g�rd�m. �lk defa giden birisi i�in belki �ok y�k�c� olmayabilir ama �nceki halini bilen biri i�in �ok yaralay�c�yd�.� Ba�dat�tan Kerbela�ya ge�ti, Saddam H�seyin ve Baas rejiminden sonra �iilerin �imdiye kadar ger�ekle�mi� en kalabal�k A�ure t�renini izledi.

Fatih art�k sava� muhabirli�i yapm�yor. Filistin ve Irak�ta g�rd�kleri, ya�ad�klar� onu b�yle bir karar vermeye itmi�. �Hayat ��renmek isteyenlerin u�ra�t��� bir �eydir, �zerine gittik�e seni her seferinde daha a��r�yla s�nar. Bunu tercih etti�im i�in foto�rafla b�yle bir ili�kim var� diyor ve art�k hayat dolu, insana ya�ama sevinci veren, co�kun bir an� anlatan veya kendi i� ironisinden dolay� g�l�mseten anlar� foto�raflamay� seviyorum.�

Kendi kendine verdi�i bu s�z� de tutmay� ba�ard�. Bir bayram g�n� �stanbul�daki Cennet Mahallesi�nin lunapark�nda pe�inde oldu�u kareyi �ekti. �Bayram har�l���n� alm�� �ocuklarla, gen�lerle dolu gondola bindim. ���l�k ���l��a, kahkahalarla u�uyorduk. Bu co�kunlu�un, ne�enin foto�raf�n� �ektim. ��te bu an, heyecan�n en dorukta oldu�u an. Ger�ekten de o an, prizmaya yans�yan g�r�nt�den ba�ka hi� ama hi� bir �ey d���nm�yorum. �ok etkilendi�im bir foto�raf� �ektikten sonra o s�re boyunca kafamda ba�ka hi� bir �ey olmuyor, tamamen de�arj oldu�umu hissediyorum. Bu tutku, ya�ad���m o an��n b�y�leyicili�ini kaydedecek ve insanlarla payla�acak olmamla ilgili.

 

R�portaj: Erdem Kabaday�
(FotoAtlas Say�: 1)